تولید جهانی پشم و استانداردهای پایدار

هر چند که پشم در مقادیر زیادی تولید می شود، اما میزان استفاده از آن در تولید پوشاک بسیار کم و در حدود ۱% است، و در موقعیت کنونی این نسبت هم در حال کاهش است. منابع پشم پایدار یا به صورت ارگانیک تولید می گردند و یا از معیارهای سخت گیرانه حق زیست حیوانات تبعیت می کنند.
پشم الیافی طبیعی، بادوام و ماندگار است که توسط گوسفندان سراسر جهان تولید می شود و به دلیل خواص حرارتی خاصش مشهور است. با وجود این ویژگی ها، سهم پشم در تولید پوشاک اندک و رو به کاهش است. صنعت پشم سالانه حدود ۱.۱۶۰ میلیون کیلوگرم پشم پاک شده تولید می کند که این میزان از بیش از ۱ میلیارد گوسفند در سراسر جهان استحصال می شود. میزان پشمی که از هر گوسفند به دست می آید برای تولید ۱۰ متر پارچه یا شش عدد بلوز زنانه (ژاکت) کافی است. در حالت کلی می توان از پشم تولید شده سالانه یک ژاکت برای هر فرد از جمعیت کره زمین تهیه کرد.
اما در حقیقت این رقم شامل کلیه منسوجات پشمی است که برای تولید اقلام دیگری به غیر از پوشاک، مثلا مبلمان یا فرش استفاده می شوند. با وجود حجم زیادی از الیاف تولیدی، مصرف پشم در زمینه تولید منسوجات در سطح جهانی بسیار ناچیز است. تنها ۱% منسوجات مورد استفاده برای تولید پوشاک، پشمی یا پشم محور هستند.
از تولید کنندگان عمده پشم در جهان می توان به چین، استرالیا و نیوزیلند اشاره کرد. استرالیا صادر کننده برتر پشم در جهان است، در حالیکه چین به عنوان بزرگترین وارد کننده پشم جهان شناخته می شود. کشورهای بریتانیا، ایران، روسیه و آفریقای جنوبی هم مقادیر قابل توجهی پشم تولید می کنند. تولید سالانه پشم در جهان، ۷.۶ میلیارد دلار ارزش دارد.

تولید الیاف و پارچه پشمی پایدار به روش های مختلفی صورت می گیرد:

پشم ارگانیک
تقریباً 1% گوسفندان جهان و 1% از پشم عرضه شده جهانی به صورت ارگانیک تولید می گردند (حدود 12میلیون راس گوسفند)، یعنی این گوسفندان تحت شرایط خاصی پرورش داده می شوند که در آن خبری از مالزینگ نیست و خوراک گوسفندان عاری از حشره کش ها و مواد اصلاح شده ژنتیکی است. در ضمن مرتع و مکمل های غذایی این گوسفندان نیز باید به صورت ارگانیک باشد. پشم ارگانیک معمولاً توسط نهادهای معتبر ملی ارگانیک در کشور تولید کننده مورد تائید قرار می گیرد (مانند انجمن خاک = Soil Association در بریتانیا).
فرآوری و تولید پشم ارگانیک جزء حوزه کاری سازمان استاندارد جهانی منسوجات ارگانیک (GOTS) است؛ این استاندارد به بررسی تاثیرات اجتماعی و زیست محیطی تولید منسوجات پشمی فراتر از مزارع می پردازد. در حال حاضر بیش از 100 مکان تائید شده توسط GOTS برای فرآوری پشم ارگانیک ارائه شده است.

تولید جهانی پشم و استانداردهای پایدار – نوآوری پایدار, مد پایدار, صنعت نساجی, تولید پارچه, تولید الیاف

مرجع مسئولیت پذیری پشم
این مرجع یک استاندارد مستقل و اختیاری (استاندارد مسئولیت پشم، RWS) برای کشاورزان است و هدف از تدوین آن، محقق کردن آزادی های پنچ گانه اصلی یا معیار حقوق حیوانات است؛ در ضمن این استاندارد تضمین کننده استفاده از بهترین شیوه ها در مدیریت زمین است. داشتن این گواهینامه در طی مراحل فرآوری، تائیدی بر این ادعاست که پشم از مزارع دارای مجوز تهیه شده که به درستی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند.

پشم ZQ merino
یک برنامه صدور گواهینامه برای تولید کنندگان پشم در کشور نیوزیلند است. این قانون کشاورزان را ملزم به رعایت حقوق حیوانات می کند و آنها را در این زمینه مورد بازرسی و حسابرسی قرار می دهد؛ این استاندارد مالزینگ را ممنوع کرده و کشاورزان را ملزم به اجرای شیوه های استاندارد مدیریت زمین می کند. در حال حاضر 17 برند از پشم های دارای گواهینامه ZQ merino برای تولید محصولات خود استفاده می کنند.

جمع بندی
حدود ۱.۱۶ میلیارد راس گوسفند در سراسر جهان هر ساله به اندازه ای پشم تولید می کنند که می توان برای تمام افراد جمعیت کره زمین یک ژاکت پشمی تهیه کرد.
با وجود این حجم انبوه از الیاف پشمی، تنها حدود ۱% از این الیاف در تولید لباس های پشمی یا پشم محور استفاده می شوند؛ سایر الیاف پشمی تولید شده برای تولید مبلمان یا فرش مورد استفاده قرار می گیرند.
دو کشور استرالیا و چین به ترتیب بزرگترین صادر کننده و وارد کننده پشم در جهان هستند.
تولید پایدار پشم براساس روش هایی صورت می گیرد که ممکن است به عنوان روش های ارگانیک مورد تائید قرار گیرند یا شاید تولید پایدار پشم مطابق با استانداردهایی باشد که بر رعایت حقوق حیوانات و انجام بهترین روش ها در زمینه مدیریت زمین تاکید دارند.

ادامه مطب
دوست

نقش الیاف ویسکوز در صنعت مد

الیاف ویسکوز (viscose) که در اصل به عنوان ابریشم مصنوعی فروخته می شود، اولین الیاف ساخت بشر است که سابقه استفاده از آن در صنعت مد به بیش از ۱۰۰ سال می رسد. ویسکوز به خاطر نرمی و کیفیت ظاهری در هنگام بافته شدن یا کشباف کردن به پارچه بسیار مورد ستایش قرار می گیرد. این الیاف همانند پنبه قدرت جذب شوندگی دارد و به آسانی خشک، شسته و اتو زده می شود. این ویژگی ها همراه با قیمت پایین آن، ویسکوز را به یک الیاف بسیار محبوب تبدیل نموده است.
ویسکوز به عنوان ریون که یک الیاف سلولزی است نیز شناخته می شود. این الیاف عمدتا از طریق چوبی که به صورت خمیر درآمده است با سود سوزآور (caustic soda) ترکیب می شوند. سپس با کربن دی سولفید و سود سوزآور بیشتری فرآوری شده و از طریق یک اسپینرت (همانند یک الک بسیار ریز) به دورن حمامی از اسید سولفوریک فشرده می شوند تا الیاف به وجود آید. الیاف سلولزی، عمدتا ویسکوز، در ۲۰ سال گذشته به حوزه صنعت پوشاک گسترش یافته اند. وقتی قیمت پنبه در حد فاصل سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ افزایش پیدا کرد، ویسکوز به عنوان یک جایگزین ارزان تر مورد توجه قرار گرفت و سهم خود از بازار را حفظ نمود. سهم الیاف سلولزی در جهان پوشاک در سال ۲۰۱۵، ۵ درصد بود، اما از آن زمان تاکنون این سهم بیش از ۳ درصد افزایش یافته است. انتظار می رود که ارزش الیاف سلولزی جهانی در سال ۲۰۲۰ به حدود ۳۶/۹۶ میلیارد دلار برسد.

تأثیرات ویسکوز

ویسکوز نسبت به پنبه تولید شده به صورت سنتی یا الیاف مصنوعی مبتنی بر نفت مانند پلی استر، ضرر کمتری برای محیط زیست دارد. الیاف سلولزی ایجاد شده از طریق مواد خام پایدار در یک فرآیند حلقه بسته بر روی معیارهای محیط زیستی به دست آمده برای الیاف نسبت به پنبه و ویسکوز رتبه بالاتری دارند. با این حال اخیرا هم برداشت مواد خام (معمولا چوب، اما می تواند بامبو یا خورده های پنبه هم باشد) و هم فرآوری با مواد شیمیایی بر روی محیط زیست، تأثیر منفی ایجاد نموده است.
کارخانجات معمولا برای متوقف نمودن ورود مواد شیمیایی استفاده شده به آب و هوا، تأسیسات مراقبتی کافی ندارند. تولید الیاف ویسکوز با انتشار گازهای گلخانه های بیشتری نسبت به تولید پنبه همراه است. مواد شیمیایی مثل کربن دی سولفید برای کارگرانی که با غلظت هایی بالایی از این ماده در تماس هستند، می توانند اثرات جانبی عصبی و روانی به وجود آورند. تولید ارزان که مطالبه صنعت فست فشن (fast fashion industry) است با بی توجهی به مقررات زیست محیطی در چین، هند و اندونزی انجام می گیرد که عموما این بی توجهی با انتشار ترکیبات سمی همراه است.
بنیاد بازارهای در حال تغییر (Changing Markets Foundation) در سال ۲۰۱۷ در گزارشی تحت عنوان چگونه مد کثیف در آلودگی زنجیره تأمین منسوجات جهانی سبب سمی شدن ویسکوز می شود ، به طور واضح شواهدی را یافته است که تولید کنندگان استفاده کننده از کارخانه های اصلی ویسکوز در چین، اندونزی و هند در حال وارد کردن فاضلاب تصفیه نشده به منابع آبی محلی هستند. این گزارش به ایجاد تأثیر مخرب بر روی کیفیت زندگی مردم از جمله بر وضعیت معیشت سنتی نظیر ماهیگیری اشاره کرده است. محققین همچنین از مناطقی که آلودگی در آن تصور می شود در حال افزایش پیدا کردن است بازدید نموده اند. با این حال امکان تولید تمیز ویسکوز با استفاده از فرآیندهای حلقه بسته که هیچگونه مواد شیمیایی به جریان ضایعات و مواد خام پایدار وارد نمی شود، امکان پذیر است.
ویسکوز توسط تعداد محدودی از تولید کنندگان تولید می شود. ۱۰ تولید کننده، ۸۰ درصد از تولید ویسکوز جهان را برعهده دارند که از این میان، ۴۰ درصد از سهم تولید فقط به دو تولید کننده تعلق دارد. این تولید کننده ها معمولا در کشورهایی مثل چین، هند و اندونزی فعالیت دارند. این موضوع نشان می دهد که ترکیبی از فشار برند، وادار نمودن به اجرای مقررات و پیاده سازی تأمین کننده می تواند تولید ویسکوز تمیز را در سرعت نسبتا سریعی امکان پذیر نماید.

سازمان خصوصی  Canopy، برندها و تأمین کنندگان ویسکوز را دور هم جمع کرده است تا متعهد شوند که از مواد خام از بین برنده جنگل ها استفاده نمی کنند. اهداف شرکای این سازمان به شرح زیر است:

  1. عدم استفاده از منابع جنگل های سنتی و در معرض خطر جهان تا سال ۲۰۱۷.
  2. افزایش استفاده از جایگزین هایی مانند لباس بازیافتی یا حصیرهای دست نخورده به عنوان مواد اولیه برای سلولزهای مصنوعی.
  3. پشتیبانی از راه حل های نگهداری نوآورانه و محافظت پیشرو از جنگل های استوایی ساحلی مانند جزیره ونکوور (Vancouver Island)، جنگل های بیرال (Boreal Forests) در کانادا و روسیه و در جنگل های استوایی مانند آمازون و در اندونزی.
  4. اجتناب از تأمین منابع بحث برانگیز از جمله بهره برداری غیرقانونی از جنگل یا بهره برداری از جنگل در مناطقی که رضایت قبلی و آگاهانه جوامع بومی جلب نشده است.
  5. وقتی نکات ۱ تا ۴ رعایت گردید، از گواهینامه شورای نظارت بر جنگلداری Forest Stewardship Council (FSC)  به عنوان ابزاری جهت مطمئن شدن از مدیریت پایدار جنگل در مناطقی که بریدن چوب قابل قبول است، استفاده شود.
ادامه مطب
ویژگی‌ های الیاف

ویژگی‌ های لازم برای ایجاد الیاف

ویژگی‌ های الیاف به ما کمک می‌ کند تا تصمیم بگیریم که کدام فیبر خاص باید برای یک نیاز خاص مورد استفاده قرار گیرد. خواص ویژه الیاف، ارزش و مطلوبیت آنها را در کاربرد نهایی افزایش می‌ دهند، اما ویژگی‌ های لازم برای تولید الیاف ضروری نیستند.

ویژگی‌ های الیاف برای نیاز های خاص

استفاده از الیاف به طور گسترده به ۲ کاربرد مختلف تقسیم می‌ شود، یکی لباس یا مصارف خانگی و دیگری استفاده صنعتی است. برای اینکه در هر کدام از این دسته‌ ها استفاده شود، الیاف باید برخی نیاز های خاص را برآورده کند. که آنها عبارتند از:

  • پوشاک آماده/ احتیاجات داخلی
  • سختی: ۳ – ۵ متر نخ بر حسب گرم
  • کشش در حالت خم شدن: ۱۰ تا ۳۵ %
  • بازگشت از حالت کشیدگی: ۱۰۰ % در فشار حداکثر ۵ %
  • ضریب الاستیسیته: ۳۰ – ۶۰ گرم متر نخ بر حسب گرم
  • رطوبت: ۲ تا ۵ %
  • دمای مقاومت صفر (حرارت بیش از حد و نقطه نرم و ذوب شدگی): بالاتر از ۲۱۵ درجه سانتیگراد
  • مقاومت در برابر سایش بالا (بر اساس ساختار بافت پارچه فرق می‌ کند)
  • قابلیت جذب رنگ
  • قابلیت اشتعال کم
  • نا محلول با تورم کم در آب، در اسید های نسبتا قوی و پایه‌ ها و حلال‌ های آلی در دمای اتاق تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد به صورت نرمال
  • سهولت مراقبت
  • سختی: ۷ – ۸ متر نخ بر حسب گرم
  • کشش در حالت خم شدن: ۸ تا ۱۵ درصد
  • ضریب الاستیسیته: ۸۰ متر نخ بر حسب گرم و یا بیشتر ، ۵۰ متر نخ بر حسب گرم/ رطوبت
  • دمای مقاومت صفر: ۲۵۰ ° C یا بالاتر

ویژگی‌ های اصلی الیاف نساجی

چندین ویژگی اولیه برای یک ماده پلیمری جهت ایجاد الیاف مناسب وجود دارد. خواص ویژه الیاف، ارزش و مطلوبیت آنها را در کاربرد نهایی مورد نظر افزایش می‌ دهند، اما ویژگی‌ های لازم برای تولید الیاف ضروری نیستند. این خواص ثانویه شامل خصوصیات جذب رطوبت، مقاومت انعطاف الیاف، مقاومت به ساییدگی، ضخامت و تراکم، براقی، مقاومت شیمیایی، ویژگی‌ های حرارتی و اشتعال پذیری است.

 

 

برخی ویژگی‌ های اولیه الیاف نساجی عبارتند از:

  • نسبت طول به عرض الیاف،
  • یکنواختی الیاف،
  • استحکام و انعطاف پذیری الیاف،
  • قابلیت گسستگی و کشسانی الیاف، و
  • انسجام الیاف.

چگونه گرما بر خصوصیات الیاف نساجی تأثیر می گذارد؟

ویژگی‌ های الیاف

گرما به الیاف و پارچه کمک می‌ کند تا کیفیت‌ ویژه‌ ای را در زمان‌ های خاص به دست آورند و در دیگر مواقع نیز می تواند برا آن ها مضر باشد. اما تحت کنترل ویژه، حرارت به الیاف کمک می‌ کند تا ویژگی‌ های زیر را بدست آورند.

  • درجه حرارت نرم، ذوب و یا تجزیه شدن
  • تمایل الیاف و پارچه به کوچک شدن هنگام گرمای ملایم و یا کشیدگی در گرمای بالا و تحت فشار
  • توانایی پارچه در تنظیم گرما
  • توانایی پارچه در عملکرد صحیح در دماهای بالا در یک زمان خاص و یا استفاده مکرر
  • توانایی پارچه در عملکرد صحیح در دمای اتاق (یا کمی دمای پایین‌ تر) بعد از قرار گرفتن در دمای بالا برای یک دوره زمانی مشخص
ادامه مطب